Rozdział 13 - Zamach

Aus PemperWiki

Wechseln zu: Navigation, Suche
<- Vorhergehendes Kapitel lesen - Nächstes Kapitel lesen ->
Eingang ins Lager Plaszów
Eingang ins Lager Plaszów


Inhaltsverzeichnis

Józef Liebermann i Marysia Pazda

Anführer der ZOB
Anführer der ZOB

W Julagu I, w odległości pięciu minut drogi od głównej bramy obozu w Płaszowie, więzień Józef Liebermann prowadził gabinet dentystyczny. Za swoje usługi nie otrzymywał wprawdzie żadnego wynagrodzenia, jednak dostawał żywność i alkohol. Józef Liebermann cieszył się zaufaniem kierownika obozu Franza Josefa Müllera, który był jego stałym pacjentem. Liebermann leczył także innych SS-mannów, którzy przychodzili do niego z obozu głównego. Rodzice Liebermanna, Berta i Joel, zginęli podczas akcji wysiedleńczej, a jego brat podczas próby sabotażu. Od tego momentu Liebermann jest członkiem żydowskiego ruchu oporu. Z uwagi na swobodę poruszania się na terenie obozu Liebermann jest łącznikiem ruchu. W domu Marysi Pazdy, u której regularnie stołują się żołnierze SS, Liebermann przechowuje pistolet, pieniądze i wartościowe rzeczy. Od Marysi otrzymywał ważne informacje dotyczące na temat planowanych akcji wysiedleńczych czy inspekcji obozowych. Józef Liebermann utrzymywał kontakt z Żydowską Organizacją Bojową (ŻOB), z grupa oporu Akiba oraz z jej przywódcami Adolfem Liebeskindem i Simonem Drängerem.[1]

Aresztowanie Liebermanna

Żydowski szpicel Julek Alek poinformował Gestapo o tym, że w podziemiu działa kilku mężczyzn o nazwisku Liebermann i że przebywają oni na terenie getta oraz obozów pracy koło Krakowa. Niektórzy z tych „Liebermannów” są nawet członkami Żydowskiej Służby Porządkowej. Po tej informacji Gestapo rozkazało aresztowanie wszystkich Żydów o nazwisku Liebermann przebywających na terenie getta i krakowskich obozów. Na terenie obozu Julag I Göth nakazał aresztowanie braci Józefa i Jakuba Liebermannów i ich kuzyna Erwina Liebermanna i przewiezienie ich do Płaszowa. Józef Liebermann zostaje jednak natychmiast zwolniony po tym, jak poręczył za niego sam Franz-Joseph Müller. Po zwolnieniu Józef Liebermann „przekonuje” za pomocą łapówki oficera Müllera, aby ten wstawił się za jego bratem i kuzynem. Kuzyn Józefa Liebermanna zostaje zwolniony, jednak szpicel Apel rozpoznaje w bracie Józefa Liebermanna członka ruchu oporu. Na szczęście Jakub Liebermann przeżyje wojnę.


Przygotowania do zamachu

Amon Göth auf dem Balkon seiner Villa im Lager Plaszow
Amon Göth auf dem Balkon seiner Villa im Lager Plaszow

Częstym gościem w Julagu I jest szanowany przez Götha pewien rosyjski strażnik i agronom, który często korzysta z usług żydowskiego krawca oraz fryzjera. W Julagi I nawiązuje on kontakt z Józefem Liebermannem i zaczyna powoli zdobywać jego zaufanie. Rosjanin twierdzi, że chce zemścić się na Niemcach i czeka jedynie na odpowiedni moment. W obliczu takiej deklaracji żydowski ruch oporu podejmuje decyzje o przygotowaniu zamachu na Amona Götha. Zamach ma nastąpić na wiadukcie kolejowym położonym na granicy dzielnicy Podgórze. Wóz konny, którym porusza się Göth, ma zostać obrzucony granatami. Do przeprowadzenia zamachu zgłasza się pięć osób: Liebermann, jego kuzyn Erwin, Dunek Bernstein i dwie dziewczyny z żydowskiego podziemia: Mania i Gusta. Agronom ma powiadomić Liebermanna o właściwym dniu i odpowiedniej godzinie przeprowadzenia zamachu. Zapłatą za pomoc agronoma jest złoty zegarek przekazany mu przez Józefa Liebermanna. Członkowie ruchu oporu mają trzy granaty i dwa pistolety, które zostają schowane ukryte w gabinecie Liebermanna.

Zdrada

W umówionym dniu Mania i Gusta spotykają się o godzinie 3 na moście z którego mają zrzucić granaty. Liebermann i Dunek Bernstein zajmują pozycje po obydwu stronach drogi. Ich zadaniem jest ochrona dziewcząt w przypadku pościgu. Na początku wszystko idzie zgodnie z planem, jednak niebawem Liebermann dostrzega kilka wozów z żołnierzami SS i strażnikami. Teraz już wie, zostali zdradzeni przez agronoma. Liebermann i kobiety uciekają, natomiast Erwin Liebermann i Dunek Bernstein zostają złapani. Józef Liebermann wraca do Julagu I. Jednak Göth każe przenieść go do Płaszowa, do baraku tortur, w którym męczeni są złapani uczestnicy zamachu. Liebermann nie przyznaje się do udziału w zamachu i ma ponownie szczęście: dzięki wstawiennictwu Letty Janetz zostaje zwolniony.

Ratunek Liebermanna

Oberscharführer Müller stara się zdobyć od Liebermanna informacje o leśnych kryjówkach ruchu oporu, bowiem jego zadanie polega na rozbiciu ruchu oporu. Jednak Liebermann przekonuje Müllera, że nie ma żadnego pojęcia o akcjach ruchu oporu poza obrębem Krakowa. Józef Liebermann za pomocą podarunków przekupuje Müllera i prosi go, aby wstawił się za więźniami. Dzięki Müllerowi Erwin i Dunek nie zostają zastrzeleni, lecz skazani na ciężkie roboty i przewiezieni do więzienia Żydowskiej Służby Bezpieczeństwa. Później, dzięki interwencji znienawidzonej żony szefa Żydowskiej Służby Bezpieczeństwa Chilowicza, zostają przejęci jako zwykli więźniowie obozu. Obydwoje przeżyją wojnę i zostaną wyzwolenie w Częstochowie przez Armię czerwoną.

Humanizm Mosze Bejskiego

Drei Schindlerjuden (von links nach rechts): Moshe Bejski, Jan Dresner und Wilek Nachhauser,Tel Aviv, 2005
Drei Schindlerjuden (von links nach rechts): Moshe Bejski, Jan Dresner und Wilek Nachhauser,Tel Aviv, 2005
Eingang der DEF "Emalia"im Jahr 2005
Eingang der DEF "Emalia"im Jahr 2005

Także członkowie żydowskiego ruchu oporu planują odbicie więźniów z Płaszowa. W Sosnowcu mają zostać odbici Mosze Bejski i jego brat Uri. Przed wojna Mosze był członkiem żydowskiej organizacji młodzieżowej. Jednak Bejski nie zgadza się na ucieczkę: „Może i zostanę przez was uratowany, jednak wedle zarządzeń Götha 25 więźniów Żydowskich zapłaci za to życiem”. [2] Mosze Bejski ma szczęście. Niebawem otrzymuje pracę w Emalii i zostaje jednym z najbliższych współpracowników Schindlera. Bejski fałszuje dokumenty i w ten sposób ratuje wielu Żydów. Bejski także współtworzy sławną listę Schindlera. Po wojnie Mosze Bejski zostaje sędzią izraelskiego Sądu Najwyższego i angażuje się na rzecz Jad Waszem i Massuah, Instytutu studiów nad holokaustem w kibucu Tel Yitzhak. Mosze Bejski umiera 6 marca 2007 r. w Tel Awiwie.

Przypisy

  1. Akiba hatte am 22.12.1942 Handgranaten in das Krakauer Kaffeehaus Cyganeria geworfen und dabei 11 Deutsche getötet und 13 schwer verletzt., nach J. Sachslehner, a.a.O., S. 204. Der jüdische Spitzel namens Julek Apel hatte aber die Gestapo gewarnt und so hatten diese das Lokal an diesem Tag wohlweislich gemieden.
  2. Zitiert nach J. Sachslehner, a.a.O., S.215
Persönliche Werkzeuge