Rozdział 16 - Masowe egzekucje podczas „krwawej jesieni” w 1943 r

Aus PemperWiki

Wechseln zu: Navigation, Suche
<- Vorhergehendes Kapitel lesen - Nächstes Kapitel lesen ->
Amon Göth hat wieder gewütet
Amon Göth hat wieder gewütet

Inhaltsverzeichnis

Willa Götha

Göth's Villa in Plaszów
Göth's Villa in Plaszów
Irene Kalder mit Göth's Dogge
Irene Kalder mit Göth's Dogge

I Jesienią 1943 r. Göth wraz ze swoją przyjaciółką Irene Kalder wprowadza się do willi, którą dotychczas zamieszkiwały dwie żydowskie rodziny. Na terenie posesji znajduje się klatka dla psów, a droga wyłożona jest marmurem pochodzącym z byłego cmentarza żydowskiego. Göth wykorzystuje przeprowadzkę, aby pozbyć się kilku zrabowanych rzeczy. Dlatego wysyła Franza Grüna z dwoma walizkami załadowanymi biżuterią i kosztownościami do swojej rodziny do Wiednia.

SS zabija orszak ślubny jako rzekomych partyzantów

Naftali Derschowitz jest świadkiem zbrodni Gestapo polegającej na zamordowaniu orszaku weselnego na Hujowej Górce w Płaszowie. Panna młoda ma ubraną suknię ślubną, muzycy trzymają w rękach swoej instrumenty, a kapłani mają ubrane talary. Do dziury wykopana w ziemi zostaje doprowadzona grupa 50-60 osób. Po chwili SS-manni otwierają ogień. Tym razem zamordowani to nie Żydzi, lecz Polacy wyznania katolickiego. Przyczyną tego mordu jest informacja uzyskana przez Gestapo: z uwagi na fakt, że w Krakowie jest za spokojnie, kilku członków Gestapo ma zostać przeniesionych na front. Po uzyskaniu tej informacji Gestapo wpada na szalony pomysł i udaje się do wioski w pobliżu Krakowa. Tam aresztuje orszak ślubny i wszystkich gości weselnych pod zarzutem organizacji grupy partyzanckiej. Następnie aresztanci zostają przewiezieni do Płaszowa i tam zamordowani.

Komando Bonarka

Albert Hujar, Unterscharführer
Albert Hujar, Unterscharführer

I Wiosną 1943 r. do Płaszowa przybywa grupa 50 więźniów z cegielni Bonarka. Po przybyciu do obozu więźniowie zostają przeszukani. W przeszukaniu uczestniczą gorliwi koledzy Götha: Zdrojewski, Hujar, Grün i Gross. W obawie przed przeszukaniem kilku więźniów wyrzuca ukryty chleb. Zdrojewski zwraca się do grupy z pytaniem, który z nich wyrzucił chleb. Gdy nie otrzymuje żadnej odpowiedzi, woła Götha. Göth ponawia pytanie, jednak także nie otrzymuje żadnej odpowiedzi. Wydaje więc rozkaz rozstrzelania całej grupy. Ukraińscy strażnicy prowadzą więźniów na Hujową Górkę, a w międzyczasie Grün i Zdrojewski przygotowują karabiny maszynowe. Jeden z więźniów próbuje uciekać, zostaje jednak złapany przez strażnika. Ukrainiec zamiast go zastrzelić wbija mu bagnet w ciało. "Potem więźniowie muszą wejść do wykopanej dziury. Dochodzi do dantejskich scen, wielu błaga o życie. Żołnierze Götha sa jednak nieubłagani i otwierają ogień ... „ [1]

Rodzina Goldfinger

Rodzina mieszczańska

Przed wojną rodzina Goldfingerów posiadała małą firmę włókiennicza w Krakowie. Samuel i Estera mieli pięciu chłopców i cztery dziewczynki i mieszkali w komfortowym, pięciopokojowym mieszkaniu z parkietami, kryształowymi żyrandolami i dywanami perskimi. Dzieci grały w tenisa i uczęszczały do protestanckiego gimnazjum. Dom Goldfingerów jest otwarty także dla osób spoza wspólnoty żydowskiej. Częstymi gośćmi w ich domu jest burmistrz, szef policji i inne ważne osobistości. W momencie wybuchu wojny w mieszkaniu Goldfingerów mieszka sześć osób: matka Estera, cztery córki Gena, Miriam, Hela i Sala i najmłodszy syn Wilek. Pozostali bracia (Herman, Marcus, Soul i Janek) założyli już własne rodziny. Po niemieckiej inwazji kontakt z nimi się urywa. Pierwszą ofiarą nazistów jest najstarszy syn Herman. Podczas obławy Herman, jego żona i trójka dzieci zostają zastrzeleni przez SS we własnym mieszkaniu.

Utrata dobytku

Po zajęciu Krakowa przez Niemców rodzina Goldfingerów musi oddać wszystkie kosztowności. Maszyny do szycia zostają wysłane do Rzeszy, a materiały, dywany, futra, żyrandole i inne wartościowe rzeczy zostają załadowane na ciężarówkę i przewiezione do kwatery głównej SS. Rodzina musi opuścić puste mieszkanie i przeprowadza się do jednego pokoju na przedmieściach Krakowa. Cała rodzina stara się jakoś przeżyć: Gena handluje nielegalnie rowerami, a matka Estera szyje na drutach.

Przeprowadzka do getta

Geschäft im Ghetto von Podgorze
Geschäft im Ghetto von Podgorze

Jesienią 1943 r. cała rodzina musi przeprowadzić się do getta w Podgórzu. W getcie rodzina Goldfingerów, łącznie pięć osób, zajmuje jeden pokój na parterze jednej z kamienic. Kuchnia i łazienka są użytkowane wspólnie z innymi rodzinami. Brakuje węgla, jest tak zimno, że pościel zamarza. Dlatego wszyscy śpią w płaszczach.

Śmierć dwóch braci

Brat Janek zostaje zabity podczas próby ucieczki z getta kanalizacją i przyłączenia się do francuskiego ruchu oporu. Żona Janka i jego malutki syn już podczas pierwszej selekcji zostają wysłani do obozu zagłady. Najmłodszy syn Wilek zostaje postrzelony przez strażnika i umiera w szpitalu. Matce Esterze udaje się uniknąć deportacji i wraz z trzema córkami zostaje przewieziona do obozu w Płaszowie. Cztery kobiety zostają umieszczone na dolnych pryczach w baraku nr 10. Hela zostaje przydzielona do grupy rozbijającej stare żydowskie macewy. Jedynie Miriam pracuje poza terenem obozu. Pewnego dnia nie wraca już do obozu.

Śmierć siostry i jej męża

Pewnego razu Göth rozkazuje przeszukać grupę więźniów powracającą z pracy poza terenem obozu. U więźniów zostaje znaleziona żywność, a Göth skazuje całą grupę na śmierć przez rozstrzelanie. Więźniowie zostają doprowadzeni na Hujową Górkę, muszą rozebrać się do naga i wykopać swoje groby. Miriam i jej mąż Heniek, architekt, obejmują się po raz ostatni, gdy zostają trafieni śmiertelnymi kulami. "W międzyczasie matka Estera i siostra Hela otrzymały zawiadomienie o śmierci bliskich. Wspólnie starają się wytrzymać ból. Następnego dnia, zgodnie z rytuałem śmierci ustanowionym przez Götha, Estera wraz z dwoma córkami muszą zanieść drewno na Hujową Górkę i ułożyć je na stosie, na którym zostaną spalone zwłoki Miriam i Heńka. Jest jak zawsze: trzeba zatrzeć wszystkie ślady zbrodni...". [2]

Matka Estera ma stać się ofiarą selekcji

Hujowa Gorka, der Hinrichtungsplatz in Plaszow
Hujowa Gorka, der Hinrichtungsplatz in Plaszow

15 września, w godzinach popołudniowych zostają przeczesane wszystkie baraki obozowe w poszukiwaniu więźniów w podeszłym wieku. Selekcję przeprowadza Wilek Chilowicz, jednym z wybranych więźniów jest Estera Goldfinger. W obliczu zagrożenia Gena zwraca się bezpośrednio do lekarza obozowego dra Grossa: "Nieustannie do niego chodziła i błagała go o wstawiennictwo za matką u SS, ponieważ jej matka jest zdrowa i może pracować. Dr Gross obiecał zrobić wszystko co w jego mocy, jednak dał jej także do zrozumienia, że szanse na ratunek matki są niewielkie. Jest jednak coś, o czym Gena nie wie: Żydowski lekarz obozowy odegrał kluczową rolę w tej akcji, ponieważ Göth nakazał mu sporządzenie nowej listy z chorymi i więźniami niezdolnymi do pracy. Tak więc dr Gross jest tą osobą, która rozstrzyga o życiu i śmierci."[3]

Massenexekutionen werden fortgesetzt

Gross ("Kinderfachabteilung")
Gross ("Kinderfachabteilung")

Noch einmal hat Estera Goldfinger Glück, sie wird von Dr. Gross in die Baracke zurückgeschickt. Nur wenig später werden 28 Frauen und Männer, die Dr. Gross auf die Todesliste gesetzt hat, auf dem Schwanzhügel erschossen. Massenexekutionen sind im Herbst 1943 fast an der Tagesordnung. Als ein Häftling aus dem „ Barackenbau“-Kommando flieht, soll die ganze Gruppe, also 35 Mann, darunter der erst 15-jährige Jozef Kempler aus Krakau erschossen werden. Göth überlegt es sich aber noch mal anders. „Es sind genügende alte Säcke hier im Lager, da können die noch leben bleiben!“ Dafür werden 60 ältere Männer „ausselektiert“ und sofort zum Erschießen auf den Schwanzhügel gebracht.

Kontynuacja masowych egzekucji

Estera Goldfinger ma szczęście i zostaje odesłana do swojego baraku. Kilka dni później 28 kobiet i mężczyzn umieszczonych przez dra Grossa na liście zostaje rozstrzelanych na Hujowej Górce. Jesienią 1943 r masowe egzekucje są na porządku dziennym. Pewnego razu, po ucieczce jednego z więźniów z grupy budującej baraki, pozostali więźniowie z tej grupy otrzymują wyrok śmierci. Wśród nich jest także 15-letni Józef Kempler z Krakowa. W ostatniej chwili Göth zmienia swoją decyzję. "W obozie jest przecież tylu dziadygów, których można się pozbyć". W ramach zemsty za ucieczkę zostaje wybranych 60 starszych mężczyzn, doporwadzonych na Hujową Górkę i tam natychmiast rozstrzelanych.

Opór żydowski

Anführer der ZOB
Anführer der ZOB

W październiku 1943 r. wokół Adama Szaba zajmującego się psami Götha powstaje nowa grupa oporu. Grupa działa pod nazwą "Żydowskej ORganizacji Bojowej" (ŻOB). Szab pozyskuje przede wszystkim ludzi, którzy mają władzę na terenie obozu. Wśród nich jest pięciu Kapo: Moshe Hecht, Kapo w łaźniach, Victor Traubman, Kapo w warsztatach metalowych, Moshe Sternlicht, Kapo stolarzy, Wilek Machauf, Kapo elektryków oraz pewien Langer, Kapo w magazynie z kocami. Zostają utworzone trzy jednostki bojowe, którym dowodzą Moshe Sternlicht, Weinreb i Immerglück. Działania ruchu oporu wspiera także Helen „Susanna“ Sternlicht oraz nauczyciel jeździectwa Götha, Samuel Kepler. Jednak najważniejszą osobą tej organizacji jest Adam Szab, który pracuje zarówno dla Götha, jak i dla Untersturmführera SS Rahela.

Przypisy

  1. Johannes Sachslehner, Der Tod ist ein Meister aus Wien; Wien-Graz-Klagenfurt 2008; S.241
  2. zitiert nach: J. Sachslehner, a.a.O., S. 246
  3. ebenda, S. 246f
Persönliche Werkzeuge