Rozdział 6 - Niespodzianka podczas procesu Gerharda Maurera
Aus PemperWiki
„Świadek nie powinien wyciągać żadnych wniosków. Powinien on mówić jedynie o tym, co widział lub czego doświadczył. Zawsze tego się trzymałem“
– Mietek Pemper, Der Rettende Weg, Schindlers Liste, Die Wahre Geschichte, S. 137
Od obozu do obozu koncentracyjnego
Od obozu do obozu koncentracyjnego Decyzja o przekształceniu obozu w Krakowie-Płaszowie w samodzielny obóz koncentracyjny, którą Oswald Pohl podjął pod koniec października 1943 roku, została oficjalnie zatwierdzona w dniu 10 stycznia 1944 r. Odpowiedzialność za przekształcenie obozów ponosił Richard Glücks, dowódca grupy urzędów D podlegającej pod Główny Urząd Gospodarki i Administracji SS. Natomiast Gerhard Maurer był osobą kontaktową, która przekazywała wszystkie decyzje i polecenia służbowe przychodzące z Oranienburga. Ponadto kierował on przydziałami do pracy wszystkich więźniów we wszystkich 20 niemieckich obozach koncentracyjnych. Gerhard Maurer urodził się w 1907 roku w Halle, w 1930 roku został członkiem NSDAP, a w 1931 roku członkiem SS.
Mietek jako główny świadek
Mietek Pemper został głównym świadkiem oskarżenia w procesie przeciwko zbrodniarzowi wojennemu Gerhardowi Maurerowi, który odbył się w Warszawie w 1951 roku. Ten dowódca SS ze swojej placówki w Oranienburgu z dużym zaangażowaniem i bardzo wydajnie kierował prześladowaniem Żydów. Maurer przyznał się, że osobiście odwiedził każdy z obozów koncentracyjnych. W dniu 23 lutego 1950 r. Mietek Pemper złożył następujące zeznanie pod przysięgą:
„Moi informatorzy, oficerowie SS w Płaszowie często opisywali Maurera jako bardzo aktywną osobowość. Dowodem tego był fakt, że to właśnie on czuł się zastępcą Glücksa i podpisywał wszystkie pisma skrótem „i.V.” (w zastępstwie), a nie i. A (z upoważnienia) mimo tego, że właściwym zastępcą Glücksa był w dowódca Grupy Urzędów D. Często oficerowie SS stwierdzali ironicznie, że w Grupie Urzędów D jest tylko jedna rzecz, której Maurer nie może wykonać osobiście i do której potrzebuje podpisu Richarda Glücksa. Chodziło tutaj mianowicie od podpisywanie zezwoleń na długodystansowe wyjazd samochodowe, na których musiał widnieć i podpis generała.“ [1]
Maurer w sprawował wyjątkową rolę organizacji prześladowania Żydów i w zarządzaniu obozami koncentracyjnymi. Ten fakt nie został dotychczas wystarczająco zgłębiony w literaturze przedmiotu. 18 listopada generał Pohl mianował Obsersturmführera SS Maurera na stałego zastępcę dowódcy Grupy Urzędów D generała Richarda Glücksa. Glücks stopniowo przekazywał wszystkie istotne obowiązki Maurerowi i figurował odtąd jedynie jako inspektor. Na rozkaz Reichsführera SS Heinricha Himmlera w tym okresie uwaga koncentrowała się już tylko i wyłącznie na wykorzystaniu więźniów do produkcji zbrojeniowej. Po wojnie Oswaldowi Pohlowi i Gerhardowi Maurerowi udało się uciec z sfałszowanymi papierami podając się za robotników pomocniczych. Pohl został schwytany w maju 1946 roku i wydanych aliantom. W listopadzie 1947 roku sąd w Norymberdze w tzw. procesie przeciwko Głównemu Urzędowi Gospodarki i Administracji SS skazał Oswalda Pohla za zbrodnie przeciw ludzkości i za zbrodnie wojenne na karę śmierci. Wyrok wykonano w 1951 roku. Gerhard Maurer został wydany Polsce przez Amerykanów. W procesie sądowym przeciwko Gerhardowi Maurerowi, który odbył się w 1951 roku w Warszawie, Mietek Pemper – podobnie jak w procesie przeciwko Amonowi Göthowi - opowiedział o wszystkich akcjach skierowanych przeciw Żydom węgierskim.
Prześladowanie Żydów na Węgrzech
W marcu 1944 roku w niemiecka Wermacht weszła na teren Węgier i wzięła kraj swoich dotychczasowych sojuszników pod okupację. Niemcy tak długo naciskali na węgierskiego przywódcę Miklosza Horthyego, aż wyraził zgodę na przekazanie kilkuset tysięcy Żydów do "Komanda Eichmanna". Po deportacji do obozu w Oświęcimiu ludzie starsi i dzieci zostali natychmiast zamordowani.
Apel zdrowotny w dniu 7 maja 1944 r.
Z korespondencji między Göthem i Maurerem wiemy, że Maurer dowiadywał się ilu Żydów węgierskich może być tymczasowo internowanych w Płaszowie (tymczasowo tzn. do momentu zakończenia budowy baraków na terenie zakładów produkcji zbrojeniowej po otoczeniu ich drutem kolczastym). Göth odpowiedział, że może przyjąć 8000 Żydów lecz tylko wtedy, gdy dostanie pozwolenie, aby na każdej pryczy umieścić po dwie osoby. Maurer nie wyraził zgody na tę propozycję argumentując to niebezpieczeństwem wybuchnięcia zarazy oraz stwierdzając, że z powodu strategicznego znaczenia Krakowa oraz zdrowotnego zagrożenia dla około 600 funkcjonariuszy SS i policji takiej zgody wyrazić nie może.
Przyjęcie nowych Żydów zdolnych do pracy – osoby niezdolne do pracy są wysyłane do obozu zagłady
Göth nie dawał jednak za wygraną. W telegramie skierowanym do Maurera obniżył ilość Żydów do 6000 osób i połączył tę propozycję z zapytaniem o pozwolenie wysłania płaszowskich więźniów niezdolnych do pracy do Oświęcimia "Sonderbehandlung” („traktowanie specjalne”). Tym razem Maurer przychylił się do propozycji Götha i niezwłocznie telegraficznie nadesłał swoją odpowiedź. Jednocześnie w komendantura obozu w Oświęcimiu otrzymała rozkaz przyjęcia transportu z obozu koncentracyjnego w Płaszowie. 7 maja 1944 roku w obozie koncentracyjnym w Płaszowie odbył się tzw. apel zdrowotny[2] Motywem przewodnim tego apelu było "odpowiednia praca dla każdego z Żydów". Celem apelu była w selekcja osób zdolnych do pracy i osób niezdolnych do pracy. Na osobistą prośbę Amona Götha Mietek Pemper został zwolniony z apelu. Jednak takie zachowanie Götha wzbudziło podejrzliwość Pempera i pozwoliło mu ostrzec swoich przyjaciół przed planowanym apelem. 14 maja wszyscy Żydzi uznani za niezdolnych do pracy zostali odesłani do obozu zagłady w Oświęcimiu.
Zeznanie przeciwko Göthowi
W trakcie procesu Amon Göth twierdził, że wprawdzie pamięta ten transport, jednak nie był świadom, że osoby z tego transportu miały być zamordowane. Natomiast Mietek Pemper wyjaśnił:
„Dla nas, w obozie (…) było to raczej oczywiste, że ci ludzie zostali wysłani na śmierć. Transport z 14 maja składał się głównie z małych dzieci i osób starszych. Ponadto do transportu zostali dołączeni chorzy z baraków szpitalnych. Wszyscy doskonale wiedzieliśmy, że w Oświęcimiu na tych ludzi czeka śmierć. (…) W tym w transporcie wysłano w 1400 ludzi do Oświęcimia w tym 286 dzieci. Göth wysłał do Oświęcimia telegram ze szczegółowym wykazem wszystkich dzieci, chorych i starców. Osobiście nie sporządzałem tej korespondencji, lecz później widziałem telegramy. Cała akcja była bardzo tajna.“ [3]
Kilka dni później podczas próby ucieczki zastrzelono trzech młodych mężczyzn z grupy więźniów pracujących poza terenem obozu. Po tej próbie Göth zamieszał wyposażyć wszystkich więźniów pracujących poza terenem obozu "w więzienne pasiaki (...) aby w ten sposób zapobiec dalszym próbom ucieczki ". W tym celu w zwrócił się telegraficznie do Oświęcimia z prośbą "o odesłanie ubrań osób wysłanych transportem 14 maja na „Sonderbehandlung”". W ten sposób udowodniono, że Göth doskonale rozumiał znaczenie słowa "Sonderbehandlung”. Wysyłając swój list Göth pominął Maurera i w ten sposób, z własnej inicjatywy, przyspieszył zagładę Żydów niezdolnych do pracy. [4]
Proces przeciwko Maurerowi
W jaki sposób więzień mógł dotrzeć do tak w szczegółowych informacji na temat życia obozowego? Podczas swojego procesu Maurer stwierdził kategorycznie: "Świadek (czyli Mietek Pemper) nie mógł tego, co tutaj opisuje, osobiście doświadczyć bądź osobiście się z tym zapoznać". Maurer osobiście odwiedził każdy z 20 obozów koncentracyjnych i w żadnym z nich nie było żydowskiego więźnia, który pracowałby jako stenograf komendanta obozu. W obozie koncentracyjnym taka sytuacja była nie do pomyślenia. Jednakże już w oświadczeniu złożonym pod przysięgą w ramach postępowania przygotowawczego przeciwko Maurerowi z dnia 23.02.1950 r. Mietek Pemper opisał swoją pracę dla Amona Götha w następujący sposób:
„Od marca 1943 roku do października 1944 roku jako więzień obozów Płaszowie wraz z innymi więźniami zostałem przydzielony do prac biurowych. Pracowałem jako pracownik kancelarii i stenograf w komendanturze obozowej. W ramach mojej pracy miałem wgląd do akt korespondencji obozowej oraz ponadto miałem możliwość czytania przychodzącej i wychodzącej tajnej dokumentacji.“ [5]
Usprawiedliwienie Gerharda Maurera w procesie w Krakowie, 1951 r., cześć 1 (pdf)
Usprawiedliwienie Gerharda Maurera , 18.05.51 część 2 (pdf)
Zeznanie Hansa Nathusiusa z dnia 18.09.47 r. w procesie przeciwko Maurerowi (pdf)
Przemowa Mieteka Pempera w Irsee, 6.12.1996 r. (pdf)
Niepodważalne dowody Pempera
Oprócz zeznań złożonych pod przysięgą Mietek Pemper również w inny sposób dowiódł przed sądem swej prawdomówności. M.in. opowiedziało o karcie kondolencyjnej, którą latem 1944 roku Maurer rozesłał do wszystkich komendantów obozów koncentracyjnych opisując śmierć swojej żony i trójki swoich dzieci podczas jednego z nalotów. Od tego momentu Maurer nie podważał już prawdomówności świadka przed sądem. Zmienił taktykę obrony i zaczął obciążać zeznaniami Götha: „Dlaczego tylko Göth działał na własną rękę! Jak mógł tak bardzo naruszyć wszystkie przepisy?“. Mietek Pemper przekonał sąd, że obóz koncentracyjny w Płaszowie był całkiem inny niż pozostałe obozy koncentracyjne na terenie Trzeciej Rzeszy. Początkowo obóz w Płaszowie był kontynuacją getta w Krakowie, a Mietek Pemper został w pewnym sensie przejęty „z całym inwentarzem” zarządu getta. Tylko w ten sposób można wyjaśnić jego szczególną rolę, którą pełnił w obozie.
Struktura Grupy Urzędów D
Mietek Pemper wyjaśnił w sądzie strukturę organizacyjną i zakres odpowiedzialności Grupy Urzędów D (Grupa Urzędów Głównego Urzędu Gospodarki i Administracji SS). „Takich świadków życzyłbym sobie w każdym procesie” podsumował sędzia prowadzący i stwierdził, że Mietek Pemper jest w posiadaniu wyjątkowych i nadzwyczajnych informacji, które w znacznej mierze przyczyniły się do wyjaśnienia nazistowskich zbrodni. Pemper odebrał słowa sędziego jako komplement, który podkreślał, to, co zawsze było dla Pempera bardzo ważne:
„Świadek nie powinien wyciągać żadnych wniosków. Powinien on mówić jedynie o tym, co widział lub czego doświadczył. Zawsze tego się trzymałem.[6]“
Przypisy
- ↑ Zeznanie podczas postępowania przygotowawczego przeciwko Gerhardowi Maurerowi z 23 lutego 1950 r. w Krakowie złożone przed Komisją Główną Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Sędziowie: dr Henryk Gawacki, protokolant: Stanisław Malec. Oryginał w języku polskim znajduje się w Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie, sygnatura SWIKr 11, sygn. sądowa K291/51. Awans Gerharda Maurera w marcu 1942 r. na dowódcę urzędu D II był powiązany z jego awansem na Sturmbannführer SS, na Obersturmbannführera SS, a później (20 kwietnia 1944 r.) na Standartenführera SS (odpowiednik stopnia pułkownika). Od teraz ten dokument jest cytowany jako: zeznanie z dnia 23 lutego 1950 r. w ramach postepowania przygotowawczego przeciwko Gerhardowi Maurerowi.
- ↑ 14 maja 1944 r. odbył się tzw. "apel zdrowotny". Tym apelem kierował Amon Göth i obozowy lekarz SS Blancke. Po tym apelu ok 1400 osób uznanych za niezdolne do pracy zostało wysłanych transportem do Oświęcimia. W dniu 24 maja transport dotarł do obozu w Oświęcimiu i został natychmiast przekierowany do komór gazowych w Birkenau. Ta akcja odbyła się na rozkaz Götha, który w ten sposób chciał zrobić miejsce na przyjęcie transportu Żydów węgierskich.
- ↑ Mietek Pemper, Der Rettende Weg, Hamburg 2005, S. 135f
- ↑ Tamże, s. 136.
- ↑ Pemper, j.w., s. 137.
- ↑ Tamże
Rozdział 1 - Kraków • Rozdział 2 – Napaść • Rozdział 3 – W getcie • Rozdział 4 – Obóz Kraków-Płaszów: Amon Göth i Oskar Schindler • Rozdział 5 - Sztuczka z tabelami produkcyjnymi • Rozdział 6 - Niespodzianka podczas procesu Gerharda Maurera • Rozdział 7 - Płaszów staje się obozem koncentracyjnym • Rozdział 8 - Kontrasty: masowy morderca i wybawca • Rozdział 9 - Lista Schindlera – nieznana historia • Rozdział 10 - Wyzwolenie Brünnlitz • Rozdział 11 - Powrót do Krakowa w którym nie ma już Żydów • Rozdział 12 - Dlaczego musimy pamiętać • Rozdział 13 - Mordercy bez skruchy • Rozdział 14 - Relacja Izaaka Sterna
